JAARVERSLAG 2016

 

1. VERSLAG VAN HET BESTUUR

In het jaar 2016 heeft de sociaal politieke situatie in Burundi zich enigszins gestabiliseerd. In het land vinden echter incidenteel nog wel aanslagen plaats met een politiek karakter en bestaat er weinig echte zekerheid. Veel mensen die het land waren ontvlucht, verblijven nog steeds in het buitenland, maar een aantal is teruggekeerd. Het feit dat de president in 2015 voor een derde termijn is herkozen vormde het keerpunt in de relatief vredige situatie die na 2005 was ontstaan. De complexe politieke krachten die hierbij een rol spelen zijn van buitenaf, zoals in veel (niet alleen) Afrikaanse landen, niet makkelijk te doorgronden. Protesten tegen de huidige, door velen als ongrondwettelijk geziene regering zijn minder zichtbaar geworden nadat er met geweld over en weer werd gereageerd. De internationale gemeenschap weet niet goed hoe te reageren en verschillende landen en organen nemen afzonderlijke standpunten is. Er wordt veel vergaderd maar weinig gedaan, behalve het bevriezen van financiële hulp. Lessen uit het verleden of uit de geschiedenis van andere landen op het Afrikaanse continent lijken geen leidraad te kunnen vormen. Ondertussen gaat de economie in Burundi drastisch achteruit, is er armoede en honger met alle ellende die hier doorgaans bijhoort, en is de kans op onderwijs en betaald werk verminderd.

 

De mensen in Burundi zijn op hun hoede, een wijze van leven die ze al decennia kennen. Voor NGO’s met een humanitaire doelstelling staan de Burundese leiders momenteel niet erg open. Het melden van schending van mensenrechten wordt gezien als onheuse bejegening en daarom door de regering geweerd. Buitenlandse budgetten zijn vaak nog bevroren en worden nu niet toegekend aan Burundi, dat daar jaren van afhankelijk was. De grootste verliezers zijn weer de toch al kansarme burgers. Stichting Kennis zonder Grenzen (KzG) stelt zich zo neutraal mogelijk op en heeft op de site in de rubriek ‘Nieuws’ steeds actuele informatie uit de media en kennisorganisaties weergegeven, evenals informatie uit de literatuur en berichten van bekenden en eigen ervaringen. Het blijft van belang om Burundi bekender te maken in onze westerse omgeving, zodat kennisuitwisseling tussen Nederlanders, Belgen en Burundesen kan worden gestimuleerd en Burundese burgers een grotere zelfredzaamheid kunnen bereiken. In deze lastige periode in Burundi, waarin de kans op goede scholing is afgenomen, blijkt dit meer en meer nodig. KzG wil geen te grote risico’s lopen, maar toen de situatie in Burundi in de tweede helft van 2016 rustiger werd, is een bezoek aan de diverse KzG-projecten in Burundi gebracht, zodat deze konden worden beoordeeld en verantwoord en waar nodig gecontinueerd. Ook werd een nieuw project gestart. KzG zet zich in voor kansarme mensen in Burundi en is ervan overtuigd dat dit, hoe kleinschalig wellicht ook, ertoe doet.

 

In het jaar 2016 heeft KzG activiteiten uitgevoerd in Burundi en Nederland. Een vervolg op de onderzoeksmissie voor een film over Burundi was nog niet mogelijk, gelet op de onzekere en onvoldoende veilige situatie ter plekke. In 2016 werd het project ‘Poissons de Vie’ voortgezet. Het project werd door KzG bezocht en de laatste financiële ondersteuning werd geboden. De verantwoording naar de donateur werd verzorgd en afgerond. Het project begon met kennisadvies vanuit Nederland en Burundi. In het bergdorp Mageyo in de provincie Bujumbura Rural werd met vereende krachten een viertal visvijvers gegraven, ingericht en afgeschermd met hekken. Daarna werd er kweekvis uitgezet, tilapia en meerval. Inmiddels is de viskwekerij goedgekeurd door de overheid en is een vijfde vijver in gebruik genomen, terwijl er twee vangsten zijn geweest. Ook werd een verkooppunt ingericht. Rondom de vijvers is een ecologisch systeem met planten en kleinvee ingericht. De ongeveer zesduizend dorpelingen hebben nu een aanvulling op hun voeding en een inkomen uit de verkoop van vis. Het project is afgerond en de viskwekerij draait nu financieel zelfstandig. Mageyo is ‘TakaTuka Foundation’ erg dankbaar voor de geboden financiële en morele steun. Voor meer informatie zie de rubriek ‘Projecten’ op de site.

 

In 2016 werd helaas duidelijk dat een project rond zeepproductie niet realistisch was, aangezien de voorwaardelijke lokale organisatie onvoldoende sterk was.

 

Van ‘De Spullewaard’ en enkele particuliere donateurs werd toestemming gekregen om hun geoormerkte donaties aan te wenden voor een project voor de opleiding van bakkers en het opstarten van een bakkerij. Voor dit project is KzG in overleg met de donateurs een samenwerking aangegaan met de NGO ‘OPDE’ in Burundi (Oevre Humanitaire pour la Protection et le Développement de l’Enfant en difficulté). De OPDE vangt straatkinderen, vaak wezen, op die na een kort verblijf in een tussenvoorziening worden geplaatst in een Burundees pleeggezin. In die fase wordt gezorgd dat kinderen de basisschool bezoeken. In een latere fase kunnen de jeugdigen solliciteren naar een vervolgopleiding in hun oorspronkelijke regio. Maar na hun opleiding blijven ze vaak werkeloos. Voor het bakkerijproject werd het vanuit KzG financieel mogelijk gemaakt een nieuwe opleiding tot bakker te starten. Een groep jongeren bij de ‘OPDE’ leerde een houtoven te maken en zo nodig te repareren en brood en andere producten zoals cakes te bakken. Er is geen elektriciteit aanwezig. Er werd voor deze veertien jongeren een officiële coöperatie opgericht, de Bakkerij Akarbirya in het dorp Isare in de provincie Bujumbura Rural. Voor elk lid van de coöperatie werd een ziektekostenverzekering gesloten, die wordt betaald uit de opbrengsten. Ook leerden ze hoe ze administratief met hun inkomsten en uitgaven moesten omgaan. Vanuit de ‘OPDE’ werd adequate verantwoording verzorgd. De bakkerij draait inmiddels met winst en zonder verdere financiële steun, terwijl de dorpelingen niet meer uren hoeven te lopen om het veel duurdere brood in de stad te gaan kopen. Er is dus meer en betaalbare voeding ter plaatse beschikbaar gekomen en de bakkers hebben na hun scholing werk in hun eigen bakkerij. Akabirya in Isare is ‘De Spullenwaard’ en andere donateurs erg dankbaar voor de geboden financiële en morele steun. Voor meer informatie zie de rubriek ‘Projecten’ op de site.

 

De koeien op het land van het Centre NeuroPsychiatrique Kamenge worden nog steeds goed verzorgd. Helaas is het verder in de overbevolkte hoofdstad steeds moeilijker om koeien te onderhouden, aangezien er steeds minder graasgrond beschikbaar is. In 2016 werden door KzG geen nieuwe koeien aangeschaft, maar wel een aantal kippen voor het dorp Mageyo ten behoeve van het ecologische systeem rond het visproject. Dierenmest is voor de landbouw van belang en veel goedkoper dan kunstmest, dus lokaal een aanwinst. Melk, vlees, vis en brood vormen een goede aanvulling op de eenzijdige voeding in Burundi.

 

De ‘Speel-o-theek’ in Hilversum heeft opnieuw educatief speelgoed geschonken, evenals helmpjes voor kinderen met epilepsie. Met het eerder door KzG aangeschafte Lego kon in 2016 een grote partij speelgoed naar de afdeling bezigheidstherapie van het Centre NeuroPsychiatrique Kamenge in Bujumbura worden gebracht. Het speelgoed wordt nu gebruikt voor kinderen en jeugdigen die afhankelijk zijn van de zorg in deze enige psychiatrische behandelsetting in Burundi. Zij kunnen leren met dit voor hen voorheen onbekende materiaal. Het beheer van het speelgoed is op verantwoorde wijze geregeld.

 

Voor het realiseren van de doelstellingen van KzG werden ook in 2016 enkele lezingen over Burundi verzorgd.

 

Fondsenwerving vond in 2016 plaats via lezingen, mailings, boekpromotie en activiteiten bij het Afrikafestival in Nederland. Voor achtergrondinformatie werd tevens de website gebruikt. Dit leidde tot voldoende donaties om de projecten te kunnen financieren. De vrijwilligers van KzG krijgen geen enkele onkostenvergoeding voor hun inzet hierbij en het bestuur is hen veel dank verschuldigd.

 

In 2016 werd door psychiater Amy Besamusca de kennisoverdracht aan artsen, psychologen en verpleegkundigen in het Centre NeuroPsychiatrie Kamenge in Bujumbura gecontinueerd, waar zij eerder al een aandeel in had. Door de sociaal politieke situatie kon de organisatie die haar voorheen als vrijwilliger uitzond, niet opnieuw naar Burundi. Het Centre NeuroPsychiatrique Kamenge is het enige psychiatrische behandelcentrum in het land (voor meer dan tien miljoen mensen). KzG heeft in 2016 een uitzendingsmissie voor scholing in het Centre NeuroPsychiatrique op zich genomen in het kader van de doelstelling kennisoverdracht. Psychiatrische ziektes en epilepsie kunnen zeer negatieve gevolgen hebben voor het leven van patiënten en hun families. Door de onveilige situatie kunnen mensen ook vatbaarder zijn voor psychische ziektes en problematiek. Ook waren en zijn er veel wezen in Burundi, die vaker dan gemiddeld psychische ondersteuning nodig hebben. Met dit project draagt KzG bij aan meer kennis over psychische bijstand en een betere kans op zelfredzaamheid voor psychiatrische patiënten en patiënten met epilepsie. Vanuit het Centre NeuroPsychiatrique Kamenge zijn in 2016 verschillende mobiele klinieken opgestart. Deze missie is niet uit het budget van KzG gefinancierd, maar KzG heeft wel de verantwoordelijkheid op zich genomen voor de kwaliteit ervan (SMART, zie verder). Voor meer informatie zie de rubriek ‘Projecten’ op de site.

 

Voor particuliere initiatieven en NGO’s is fairtrade een code die geen uitleg behoeft. Burundesen die in een project actief zijn, moeten een salaris kunnen verdienen of in ieder geval een gegarandeerd recht op de verkregen inkomsten hebben, kinderarbeid wordt niet geaccepteerd, dieren moeten goed worden verzorgd en land- en waterbeheer moet ecologisch zo correct mogelijk gebeuren, wapenindustrie wordt nooit gesteund. Het milieu moet binnen de grenzen van het mogelijke worden gerespecteerd en bodemerosie worden voorkomen. Het bestuur van KzG acht het van belang om de mogelijkheden en onmogelijkheden in Burundi onder ogen te zien. Wanneer een project zich afspeelt binnen de door de regering gestelde wetten en regels, kan dit acceptabel zijn, ook al wijken de normen hierbij af van de Nederlandse of Belgische normen. Het bestuur van KzG beoordeelde ook in 2016 de SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdgebonden) doelen van elk project, de fairtrade en evaluatiemethoden en de mogelijke voorbeeldfunctie ervan, voordat het project werd goedgekeurd.

 

KzG wil Burundi meer voor het voetlicht krijgen, in goede en ook in slechtere tijden, omdat een land dat wordt vergeten hoe dan ook niet verder zal kunnen komen, terwijl dit wel nodig is om de bevolking kansen te bieden. De stichting wil mensen die in Burundi vreedzaam een bestaan willen opbouwen met kennis bijstaan. Internet kan hierbij een belangrijk hulpmiddel zijn, zoals in 2016 bij de projecten weer is gebleken.

 

De website van KzG is in 2016 weer verder geprofessionaliseerd, zonder dat dit tot hoge kosten heeft geleid. De opzet van de site is eenvoudig en rustig. Op de nieuwspagina op de website worden de actualiteit en achtergronden zo goed mogelijk bijgehouden, omdat er in andere media nog altijd weinig over Burundi wordt gemeld.

 

In de bestuursvergaderingen van KzG is in 2016 aandacht besteed aan de financiële situatie, die als goed maar niet te overdadig is beoordeeld. Nieuwe donaties blijven noodzakelijk. KzG is een kleine stichting. Dit heeft als nadeel dat het meer moeite kost om fondsen binnen te krijgen. Voordelen zijn dat er van ontwikkelingsgelden geen salarissen hoeven te worden betaald en dat er geen zwaar opgetuigde en kostbare procedures nodig zijn om adequaat en verantwoord te werken. In het palet van ontwikkelingssamenwerking hebben zowel grote als kleine initiatieven een plaats en zij vullen elkaar aan. KzG voldoet aan alle voorwaarden van het CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving), maar het bestuur van KzG heeft in 2016 opnieuw vastgesteld dat het CBF certificaat nog te duur is en nu geen betere kansen biedt aan KzG. De kosten van het certificaat staan in geen verhouding tot de beschikbare jaarbudget. Helaas is nagenoeg steeds een CBF-certificaat nodig om alleen al een aanvraag te mogen indienen bij een groter fonds. Stichting KzG heeft wel de ANBI status, waardoor schenkingen aan KzG volgens de regels van de fiscus aftrekbaar zijn. Bij evenementen worden door KzG donaties gevraagd en het boek aangeboden. Dit zou tot meer inkomsten leiden wanneer een mobiel pinapparaat beschikbaar zou zijn. In 2016 werden de kosten hiervan opnieuw als te hoog beoordeeld.

 

Het bestuur van KzG is alle vrijwilligers die zich in 2016 hebben ingezet voor de stichting veel dank verschuldigd. Zonder hun inzet zou de stichting haar doelstellingen niet kunnen verwezenlijken. De stichting doet niet aan materialistische cadeaus, maar roem voor de steun en het geduld van de vrijwilligers is zeker op zijn plaats. Tijdens activiteiten zijn vrijwilligers verzekerd volgens de landelijke regels. Ook bedankt het bestuur allen die schenkingen of donaties hebben gedaan aan KzG ten behoeve van de kennisoverdracht aan Burundesen of de bovengenoemde activiteiten.

 

2. FINANCIEEL VERSLAG

 

De Stichting Kennis zonder Grenzen heeft als doelstelling:

• kennis over de Republiek Burundi in Nederland e.o. te vergroten,
• de uitwisseling van wederzijdse kennis tussen Burundesen en Nederlanders te bevorderen,
• deze kennis te benutten en te integreren t.b.v. het vergroten van de kans op individuele ontplooiing en zelfredzaamheid.

 

De socio-politieke situatie in Burundi ten gevolge van de in Burundi gevoerde strijd over de al dan niet legitieme kandidatuur en herverkiezing voor een derde termijn van president Nkurunziza heeft tot veel onrust geleid. De politieke onrust die dit tot gevolg had in de periode 2015 /2016 leidde tot een grote vluchtelingenstroom naar de buurlanden en een instabiele situatie in het land zelf. Actieve Ngo’s in Burundi – met name Belgische – staakten noodgedwongen hun activiteiten.

 

Kennis zonder Grenzen heeft in deze situatie gekozen voor het in contact blijven met de Burundese initiatiefnemers van de projecten (TakaTuka –Vis), zowel via sociale media / internet als ook in tweede termijn via concrete fysieke bezoeken op eigen risico en voor eigen rekening van de voorzitter. De daaruit voortvloeiende evaluatie van het TakaTuka –Visproject op locatie heeft er toe geleid dat het project als zeer succesvol gekenmerkt kon worden gegeven de doelstellingen van KzG. De financiering vanuit TakaTuka is afgerond via de eind-overdracht van de verstrekte financiele middelen. Tevens is besloten dit project niet langer te ondersteunen omdat het – gezien het positieve resultaat – zelfstandig verder kan. De financiele eindafrekening, op locatie gedaan, staat onder 1** als kortlopende schuld.

 

Tijdens de aanwezigheid in Burundi in 2016 diende zich een nieuw project aan. De OPDE (Oeuvre humanitaire pour la Protection et le Développement de l’ Enfant en difficulté), een organisatie voor de opvang van (m/v) )straatkinderen en wezen en deze een thuissituatie in gastgezinnen en opleiding te geven zodat zij in staat zijn hun eigen leven te beïnvloeden door ‘kennis’, is een organisatie die correleert met de doelstellingen van KzG.  KzG heeft besloten dit initiatief te adopteren door daar een substantiële bijdrage aan te leveren in 2016, te financieren in 2017. Zie in deze de kortlopende schuld 2016. (1**)

 

Het resultaat 2016 is positief (€ 6296,-), mede door een schenking. Het eigen vermogen is mede daardoor gegroeid tot € 13.522,-. Aflossing van de lening kan in overweging worden genomen.