ANBI BELEIDSPLAN
2023 – 2025
STICHTING KENNIS ZONDER GRENZEN
Stichting Kennis zonder Grenzen is opgericht op 7 juli 2014.
De stichting staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 61039608, RSIN 854177413, SBI-code 94995.
Het rekeningnummer van Stichting Kennis zonder Grenzen is NL42INGB0006600211.
De website van de stichting is www.kenniszondergrenzen.nl of www.samandari.org.
Postadres: Pieter de Hooghlaan 85, 1213 BS Hilversum.
Bestuursleden:
mw A.T.M. Ekelschot, voorzitter
dhr P.A. van Meir, penningmeester
mw M.J.P. Kouwets, secretaris
De benoeming van een bestuurslid geschiedt voor een tijdvak van vier jaar. Een afgetreden bestuurslid is terstond herbenoembaar. Per november 2022 zijn de voorzitter, secretaris en penningmeester allen bereid gebleken om te worden herbenoemd voor een volgende bestuurstermijn.
Stichting Kennis zonder Grenzen zal gelijk met de jaarlijkse financiële verantwoording een jaarverslag opstellen. Hierin zullen de strategie en werkwijze, de activiteiten, de behaalde resultaten en de evaluatie daarvan worden gepresenteerd. Het beleidsplan zal op basis van de evaluatie twee- à driejaarlijks worden bijgesteld.
Na vaststelling door het bestuur worden deze documenten op de website gepubliceerd voor 1 juli van het kalenderjaar.
Statutaire Doelstelling
Stichting Kennis zonder Grenzen stelt zich conform haar statuten artikel 2 ten doel:
- kennis over de Republiek Burundi in Nederland e.o. te bevorderen,
- de uitwisseling van wederzijdse kennis tussen Burundi en Nederland te bevorderen,
- deze kennis te benutten en te integreren ten behoeve van het vergroten van de kans op individuele ontplooiing en zelfredzaamheid in Burundi.
Met deze doelstellingen beoogt de stichting het algemeen belang te dienen.
Visie
Burundi is naast één van de armste landen ter wereld ook één van de minst ontwikkelde landen. Stichting Kennis zonder Grenzen maakt onderscheid tussen kennis als product en kennis als vermogen tot ontplooiing, benadrukt het principe van kennis als vermogen en werkt hiermee volgens een bottom-up-approach. Het is immers makkelijker om aan te haken en te delen in de ontwikkeling van een ander, dan de ontwikkeling zelf op te starten. Dit principe heet ‘leapfrogging’ en werkt op diverse niveaus (zie Visie Stichting Kennis zonder Grenzen op de website). Daarmee is het motto van de stichting: Kennis als vermogen bevorderen.
Werkzaamheden van de stichting
Algemeen
De veiligheidssituatie in Burundi lijkt sinds de jongste crisis in 2015 begon geleidelijk wel verbeterd, maar de socio-politieke situatie legt nog druk op de bevolking. Stichting Kennis zonder Grenzen blijft zich actief inzetten om via kennisoverdracht de kans op individuele ontplooiing en zelfredzaamheid in Burundi te vergroten. De stichting ziet erop toe dat haar vrijwilligers voldoende zijn beschermd en geen gevaar lopen door of tijdens hun activiteiten.
Beperkende maatregelen als gevolg van de corona pandemie hebben vanaf begin 2020 hun weerslag gehad op het uitvoeren van projecten. Hierdoor was direct contact met de lokale partners niet steeds mogelijk en werden de reguliere contacten online georganiseerd. Inmiddels zijn ook de werkzaamheden op locatie weer hervat. Nieuwe potentiële projecten worden lokaal geïnitieerd en het beoordelen van de voorstellen vindt op locatie plaats. Dit is een voorwaarde voor het accepteren, ondersteunen en financieren van nieuwe initiatieven.
De activiteiten van Stichting Kennis zonder Grenzen worden in Burundi zeer gewaardeerd. Als kleine stichting, met beperkte overheadkosten en de mogelijkheid om snel tot actie over te gaan, wordt de stichting ook in Nederland gewaardeerd en gezien als aanvullend op de projecten van grotere niet-gouvernementele organisaties (ngo’s). Helaas waren grotere ngo’s bovendien niet meer zo sterk vertegenwoordigd in Burundi als gevolg van onrust na 2015 en nadien van covid, maar in 2022 nam het aantal weer toe.
De stichting onderhoudt een website. Actuele informatie over Burundi, over de stichting en over projecten wordt steeds via de website van de stichting verstrekt. Om een impressie van het land te geven werd in het verleden een eenvoudige film gemonteerd, die via de website kan worden bekeken. Stichting Kennis zonder Grenzen verzorgt lezingen (ook online) over verschillende aspecten van Burundi.
Recent afgeronde projecten
In de jaren 2018 tot en met 2022 lag de nadruk van de activiteiten op de ontwikkeling van de geestelijke gezondheid in brede zin en op de opleiding van kansarme jongeren tot bakker. Deze projecten zijn succesvol afgerond en hebben een duurzaam lokaal vervolg. Projectinformatie is expliciet op de website beschreven.
Voor de deskundigheidsbevordering en projectontwikkeling in het psychiatrisch-neurologische ziekenhuis (het Centre Neuro-Psychiatrique de Kamenge, inclusief dependances in Ngozi en Gitega, verder te noemen het CNPK) zijn in de voorliggende jaren activiteiten uitgevoerd, die hebben geleid tot een vruchtbare en duurzame ontwikkeling. Deze activiteiten zijn samen te vatten als het versterken van kennis en vaardigheden van stafleden en het bijdragen aan de ontwikkeling van de organisatie van het CNPK. Een belangrijke kritische factor voor de uitvoering van de patiëntenzorg is de constante grote toestroom van patiënten, wat leidt tot te drukke poliklinische spreekuren en te volle klinische afdelingen.
Vanuit de versterkte staf van het CNPK zijn intensieve trainingen van (para)medisch personeel volgens de mhGAP-HIG methode van de WHO in de Burundese provincies gestart en afgerond in 10 van de 18 provincies. In totaal werden hiervoor lokaal inmiddels 40 WHO-gecertificeerde leraren opgeleid door Stichting Kennis zonder Grenzen, die bijna 800 zorgverleners van verschillende professionele disciplines hebben getraind op het gebied van de geestelijke gezondheid en neurologie. De resultaten hiervan werden telkens aan de hand van tests voorafgaand aan en na afloop van de trainingen gevolgd en zijn steeds positief gebleken (zie als voorbeeld de veldstudie op de website). Er zijn in deze 10 provincies met hulp van de stichting verwijssystemen opgezet. Nascholingen en supervisies worden door het CNPK verzorgd. Hierbij zorgde Stichting Kennis zonder Grenzen telkens voor inhoudelijke ondersteuning. Deze activiteiten zijn in lijn met het door het Burundese Ministerie van Openbare Gezondheid geformuleerde meerjarenbeleid, waarin decentralisatie en implementatie van de geestelijke gezondheidszorg (ggz) in algemene zorgstructuren voorop staat. Verwijsmogelijkheden naar het CNPK en een systeem voor terugverwijzen van decentraal werkende hulpverleners is daarbij een vereiste.
Voor de UNHCR werden zorgverleners in drie Burundese vluchtelingenkampen opgeleid op het gebied van psychosociale hulp, psychiatrie en neurologie.
De opleidingsmethode mhGAP-HIG is met financiële en organisatorische hulp van Stichting Kennis zonder Grenzen vertaald in de landstaal Kirundi. Dit is gebeurd op bais van een overeenkomst met de WHO en praktische steun van de UNHCR. Dit project is in 2022 afgerond. De vertaling is gratis te downloaden vanaf de sites van de WHO, van de UNHCR en van Stichting Kennis zonder Grenzen. De vertaling wordt in gedrukte vorm inmiddels gebruikt voor de opleidingen in de Burundese provincies, waar geen of onvoldoende internet is en mensen geen computer of smartphone hebben. Het eerste exemplaar van de vertaling werd in oktober 2022 door Stichting Kennis zonder Grenzen uitgereikt aan de presidentsvrouw van Burundi.
In 2021 werd vanuit Stichting Kennis zonder Grenzen een onderzoeksconsortium opgezet voor de psychosociale zorg in Burundi met onder andere de Universiteit van Burundi, het Burundese Instituut voor Openbare Gezondheidszorg, de Universiteit van Leiden, Stichting THARS en Stichting Kennis zonder Grenzen. De UNHCR heeft een adviserende rol voor dit consortium. Het consortium heeft als doel om research op gebied van psychosociale zorg in Burundi te bevorderen, te ondersteunen en uit te voeren. Nadruk ligt op onderzoeksvragen vanuit de praktijk van Burundese hulpverleners en niet op onderzoeksvragen vanuit het Westen. Van belang is dat culturele aspecten op gebied van diagnostiek en hulpverlening in arme landen jarenlang is miskend, hetgeen in 2021 ook internationaal werd erkend. De vergaderingen van het consortium vonden zowel in Burundi als middels teleconferenties plaats.
Van 2020 tot en met 2022 heeft Stichting Kennis zonder Grenzen met informatie en advies bijgedragen aan de voorbereiding van een internationaal congres van de Nederlandse overheid in Rwanda, over de ggz in het Grote Merengebied. Helaas is dit congres verschillende malen uitgesteld en momenteel is niet duidelijk of het alsnog zal plaatsvinden.
Aan een nationaal psychiatrisch congres in Nederland heeft Stichting Kennis zonder Grenzen in 2022 een inhoudelijke bijdrage geleverd.
Aan een internationaal congres over culturele mentale gezondheid heeft Stichting Kennis zonder Grenzen in 2022 een inhoudelijke bijdrage geleverd.
In 2022 verscheen in Nederland een boek voor jonge artsen, waaraan KzG een bijdrage leverde.
Voor een Belgische organisatie werd een groot aantal teksten over Burundi geschreven door KzG.
Fondsenwervingsactiviteiten vonden plaats in diverse vormen, zoals interviews, artikelen voor beroepsorganisaties, veldrapporten, het aanbieden van de boeken van de stichting, lezingen en promoties tijdens evenementen en congressen.
Beleidsvoornemens
Opgebouwde contacten vormen de springplank voor het integreren van kennis. Projectvoorstellen vanuit Burundi moeten zijn voorzien van een controleerbaar financieel plan om voor beoordeling in aanmerking te komen. Voor het opzetten en uitvoeren van projecten zijn contacten met Burundese ministeries en met lokale overheden noodzakelijk. Ook wijzen onderzoeken uit dat duurzaam versterken van gezondheidsontwikkeling in arme landen wereldwijd beter slaagt wanneer dit in samenwerking met de overheid plaatsvindt. Om genoemde redenen werkt Stichting Kennis zonder Grenzen bij voorkeur, maar niet uitsluitend, met vaste partners in Burundi, die hebben bewezen dat zij in staat zijn tot continuïteit, die goede contacten hebben met overheden en instanties en die op transparante wijze verantwoording afleggen. De effectiviteit van projecten zal leidend zijn bij door het bestuur van de stichting te maken keuzes.
Gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen is een randvoorwaarde bij projectkeuzes.
Ook in 2023, 2024 en 2025 zal worden ingezet op het versterken van de kwaliteit van zorg voor kwetsbare groepen zoals psychiatrische patiënten, patiënten met epilepsie en verslaafden. Belangrijke informatie hierbij zijn twee Burundese onderzoeken over dit werkveld. De afronding van een derde onderzoek wordt gevolgd.
De patiëntenzorg en psychosociale ondersteuning in het CNPK zal worden versterkt. Ook aan deskundigheidsbevordering, casuïstiekbesprekingen, protocollering en supervisie zal aandacht worden besteed. Daarnaast zal een kwaliteitsproject plaatsvinden dat zich richt op de zelfzorg en het mentale welbevinden van de medewerkers van het CNPK.
Deskundigheidsbevordering en supervisie van eerder opgeleide lokale mhGAP-HIG trainers in het werkveld van de psychosociale ondersteuning zal de komende jaren worden versterkt, zodat bewustwording en preventie van psychiatrische en neurologische ziektes en ook psychosociale problematiek onder de bevolking kan worden uitgebreid. Het oogmerk is een brede doelgroep te bereiken, die van deze kennis profiteert in het dagelijkse leven. Hierbij wordt de vertaalde versie van het lesmateriaal gebruikt.
Nieuwe mhGAP-HIG trainingen in de provincies zullen in samenwerking met het CNPK worden georganiseerd.
Voor de UNHCR zullen nieuwe mhGAP-HIG trainingen in samenwerking met het CNPK worden verzorgd.
Het maken van opleidingsfilms over psychosociale en psychiatrische en neurologische zorg in het Kirundi met Franse ondertiteling, ten behoeve van de bijscholing van zorgverleners in de provincies, gaat worden voorbereid. Hiermee kan een nog grotere doelgroep worden bereikt.
Net als in de voorgaande jaren zullen projecten zoveel mogelijk door lokale professionals worden voorbereid en uitgevoerd tegen een redelijke vergoeding, met inhoudelijke en uitvoerende ondersteuning en zo nodig coördinerende bijstand vanuit Stichting Kennis zonder Grenzen.
Het onderhouden van contact met het Burundese Ministerie van Openbare Gezondheidszorg krijgt ook de komende jaren aandacht.
De werkzaamheden voor het onderzoeksconsortium zullen de komende jaren worden voortgezet.
Nadere samenwerking zal worden gezocht met (inter)nationale ngo’s die de werkzaamheden in Burundi en de kennisuitwisseling tussen Nederland en België en Burundi kunnen bevorderen en versterken. In dit kader zal Stichting Kennis zonder Grenzen de ngo WarChild met raad en daad bijstaan bij het opzetten van een wetenschappelijk onderzoek in Cibitoke en Makamba naar behandelmethoden voor jongeren. Ook is er samenwerking met het Burundese project Ni Abacu in vier provincies en gaat een samenwerking ontstaan met het ggz-project Bonne Action UMUGIRANEZA in Ngozi.
Lezingen over Burundi zullen worden verzorgd in het Nederlands, Frans of Engels, waarbij afhankelijk van de wensen van de deelnemers nadere aandacht kan worden geschonken aan bijvoorbeeld interculturele psychiatrie, cultuursensitief handelen, specifieke ziektebeelden, sociale aspecten of organisatorische vraagstukken.
De komende jaren zal middels diverse activiteiten worden getracht om de belangen van Burundi op sociaal, cultureel, medisch en psychiatrisch gebied onder de aandacht te brengen.
Fondsenwerving om de doelstellingen te kunnen blijven voortzetten zal een vast beleidspunt zijn.
Activiteitenplan
Fondsenwervingsactiviteiten middels onder andere deelname aan (online) evenementen, congressen en bijeenkomsten, aanbieden van de boeken van de stichting, presentaties, artikelen.
Het onderhouden van gerichte contacten met Burundese overheid, in het bijzonder het Ministerie van Openbare Gezondheidszorg.
Op aanvraag worden coachingstrajecten over cultuursensitief professioneel handelen en beleid in de ggz verzorgd in het Nederlands, Frans of Engels.
Op aanvraag worden lezingen over Burundi verzorgd van diverse aard.
Het onderhouden van de website van de stichting.
Deelname aan congressen en bijeenkomsten ten behoeve van het verspreiden van kennis over Burundi.
Publicaties van diverse aard om de noodzaak van ondersteuning aan Burundi onder de aandacht te brengen.
Voorbereiden van een nieuw boek als uitgave van de stichting.
Verdere kennisgerichte ondersteuning van het CNPK met als doel de kwaliteitsverbetering van de zorg voor Burundezen.
Verder gerichte ondersteuning van opleidingen in het kader van decentralisatie van de ggz in Burundi.
Het maken van opleidingsfilms over psychosociale en psychiatrische en neurologische zorg in het Kirundi met Franse ondertiteling.
Het meewerken aan de opleiding van arts-assistenten tot psychiater in Nederland en België wat betreft het thema cultuursensitief werken.
Het onderzoeken van de mogelijkheid van opleidingsstages in de psychiatrie van arts-assistenten uit Nederland en België in het CNPK, met supervisie vanuit een pool van psychiater/opleiders (zowel online als op locatie). Hiertoe zal ook contact worden gelegd met een Nederlands opleidingsconsortium.
Voortgaan met de ondersteuning bij de verbetering en verbreding van laagdrempelige openbare ggz in Burundi. Waar nodig andere initiatieven nemen ten behoeve van de openbare ggz in Burundi.
Financiële aspecten
Werving en beheer van gelden
Donateurs (particulieren, bedrijven, instellingen) ondersteunen de stichting door eenmalige of periodieke financiële bijdragen. Soms kiezen zij een specifiek project voor hun donatie, waar Stichting Kennis zonder Grenzen rekening mee houdt.
In de komende jaren blijft Stichting Kennis zonder Grenzen actief op zoek naar donateurs. Dit wordt uitgevoerd door het bestuur en door vrijwilligers. Naast de fondsenwerving zal de stichting ook op andere manieren inkomsten blijven genereren, onder andere via de boeken die de stichting beschikbaar stelt bij donaties. Ook zullen lezingen over relevante inhoudelijke thema’s worden gehouden om fondsen te werven, waar mogelijk in bijeenkomsten op locaties en indien gewenst online bijeenkomsten. Presentaties van de stichting op speciale markten en bij congressen is erg arbeidsintensief en zal alleen nog op beperkte schaal worden ingepland.
De stichting streeft naar een zo optimaal mogelijke besteding van de verworven gelden en beperkt daarbij de besteding aan beheerkosten ten opzichte van bestedingen aan de doelstellingen zoveel als mogelijk.
Vermogen van de stichting
De stichting houdt niet meer vermogen aan dan redelijkerwijs nodig is voor de continuïteit van de voorziene werkzaamheden. Soms echter is het relevant om een financiële buffer op te bouwen ten behoeve van projecten in een volgend kalenderjaar, omdat de meeste inkomsten geen structureel karakter hebben en de stichting aangegane verplichtingen moet kunnen waarmaken.
Bestedingsbeleid
Stichting Kennis zonder Grenzen besteedt de verkregen inkomsten conform de doelstellingen aan de door het bestuur aangewezen projecten. Het bestuur kiest er momenteel niet voor om te werken met microkredieten, omdat dit in een arm land als Burundi weinig realistisch is op individueel niveau en kan demotiveren, voor een kleine organisatie als Stichting Kennis zonder Grenzen te arbeidsintensief is, de controles intensief en dus duur en de risico’s erg groot zijn en het voor zowel kredietverstrekker als -ontvanger duur is. De tot nu toe gevoerde werkwijze met op indicatie een eenmalige verstrekking van een beperkt maar werkbaar startbudget voldoet en is nuttig en is zeker niet te duur. Deze methode blijkt succesvol. De zelfwerkzaamheid van de ontvangers na de startfase is groot gebleken en past in de doelstelling van versterken van zelfredzaamheid. Stichting Kennis zonder Grenzen bevordert waar mogelijk sparen en innoveren en onderlinge financiële samenwerking door en van begunstigden. Voor sommige projecten kan financiële samenwerking met andere ngo’s worden gezocht, waarbij het uitgangspunt is dat de inhoudelijke doelstelling(en) van partner-organisaties stroken met de doelstelling(en) van Stichting Kennis zonder Grenzen.
Beschikken over het vermogen van de stichting
Op grond van artikel 6, lid 1 van de statuten wordt de stichting vertegenwoordigd door het voltallige bestuur of door twee gezamenlijk handelende bestuursleden van het dagelijks bestuur. Aldus kan geen enkele persoon beschikken over het vermogen van de stichting.
Artikel 9, lid 8 van de statuten geeft aan dat alle bestuursbesluiten worden genomen met volstrekte meerderheid der geldig uitgebrachte stemmen, tenzij de statuten anders bepalen. Aldus heeft geen enkele persoon doorslaggevende zeggenschap binnen de stichting.
Beloningsbeleid
De bestuursleden ontvangen op basis van artikel 4, lid 5 geen loon en slechts een onkostenvergoeding. De huidige bestuursleden hebben aangegeven van deze onkostenvergoeding af te zien. In voorkomende gevallen zal voor het vergoeden van niet reguliere onkosten van bestuurders een afzonderlijk besluit worden genomen. De stichting heeft geen personeel in dienst en maakt alleen gebruik van gemotiveerde vrijwilligers.
Afwezigheid winstoogmerk
De stichting heeft geen winstoogmerk; zie artikel 1, lid 4 van de statuten en de feitelijke werkzaamheden. De stichting streeft niet naar winst omwille van de winst zelf: de stichting laat de met de activiteiten behaalde opbrengsten ten goede komen aan haar doelstelling / projecten.
Bestemming liquidatiesaldo
Artikel 12, lid 5 van de statuten schrijft voor dat een eventueel batig saldo van de ontbonden stichting ten goede zal komen aan een algemeen nut beogende instelling met een doel overeenkomstig het doel van de stichting.
Administratieve organisatie
De administratie van de stichting wordt gevoerd door een deskundige vrijwilliger. Artikel 8 van de statuten geeft onder lid 1 aan dat het boekjaar gelijk is aan het kalenderjaar. Artikel 8 lid 2 verplicht het bestuur jaarlijks binnen 6 maanden na afloop van het boekjaar een balans en een staat van baten en lasten op te maken. Hierbij zal een toelichting worden gevoegd. Artikel 8 lid 3 geeft aan dat het bestuur, alvorens tot vaststelling van de bedoelde stukken over te gaan, deze kan laten onderzoeken door een door haar aan te wijzen accountant. Uit de aldus verkregen stukken worden inzichtelijk gemaakt: de kosten van beheer en andere uitgaven en de aard en de omvang van de inkomsten en het vermogen van de stichting.
Publicatieplicht ANBI
Stichting Kennis zonder Grenzen heeft in 2014 de ANBI-status verkregen en zal aan haar publicatieplicht voldoen door middel van publicatie van de in dat kader verplichte gegevens op haar website. Vanaf 2021 raadt de overheid ook aan kleine ngo’s aan om de thema’s van het beleidsplan, het jaarverslag en de staat van baten en lasten te toetsen aan het voor grote ANBI’s verplichte standaardformulier. Stichting Kennis zonder Grenzen geeft gehoor aan deze raad, zodat de genoemde documenten worden gepubliceerd op de website en de thema’s hierin voldoen aan de voor grote ANBI’s verplicht te publiceren onderwerpen.