Financieel Jaarverslag 2021 en Toelichting op de Jaarrekening 2021

VERSLAG VAN HET BESTUUR

De coronapandemie heeft ook in 2021 de activiteiten ten behoeve van Burundi op basis van de doelstellingen van Stichting Kennis zonder Grenzen (KzG) beïnvloed. Toch is het mogelijk geweest om aan enkele belangrijke projecten voor de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) te werken, zowel vanuit Nederland als op locatie in Burundi.

KzG heeft een langdurige samenwerking met het het Centre Neuro-Psychiatrique de Kamenge (CNPK) in Bujumbura, de grootste stad in Burundi. De deskundigheidsbevordering en opleidingen voor artsen, verpleegkundigen en psychologen in het CNPK worden voortgezet en zijn nu gericht op de positie als derdelijns referentieziekenhuis. Tijdens twee periodes in 2021 heeft KzG hier opnieuw aan bijgedragen, evenals aan het uitwerken van protocollen. De positie als referentieziekenhuis sluit volledig aan bij het Burundese overheidsbeleid van decentralisatie en integratie van de GGZ in de zorgstructuren in de Burundese provincies. De mede door KzG ingezette procedure van verwijzing en terugverwijzing van patiënten van eerste naar tweede en derdelijnszorg is onderdeel van het nationale beleid geworden. Ook is in het nationale beleid nu opgenomen dat er Burundese artsen in het buitenland gaan worden opgeleid tot psychiater. Tegelijkertijd hebben de twee psychiaters in het CNPK opleidingsbevoegdheid gekregen voor stages op het niveau van medisch specialisten. Dit is van groot belang, omdat er in Burundi momenteel nog altijd slechts vier psychiaters werken, wat het in eigen land opleiden van medisch specialisten bemoeilijkt. Internationale contacten dragen bij aan verbetering van de zorg, indien dit in een internationaal erkend kader wordt gerealiseerd. Dit is nu het geval. Het is een project van meer dan 10 jaar, dat wordt gecoördineerd vanuit de Université du Burundi.

Voor de opleidingen van artsen en verpleegkundigen in de GGZ in de Burundese provincies zijn de in het verleden door KzG getrainde WHO-gecertificeerde leraren van het CNPK actief. Het CNPK werkt samen met de partnerorganisatie THARS, die de opleiding voor de gezondheidswerkers in de heuvels verzorgt. Deze samenwerking vindt plaats vanuit het project Ni Abacu. Voor de opleiding van de gezondheidswerkers was vertaling van het WHO-lesmateriaal, de mhGAP-HIG, gewenst. Hiervoor heeft KzG een contract gesloten met de WHO, waarin ook het copyright goed is geregeld. Een ervaren en hoogopgeleid team van trainers mhGAP-HIG heeft in 2021 het gehele studieboek vertaald naar het Kirundi, de lokale taal in Burundi. Dit was een relevant project omdat veel gezondheidswerkers naast het Kirundi geen andere taal spreken, ook niet het Frans dat in de grote stad vaak wordt gesproken. Dit vertaalproject is volledig gefinancierd door KzG. Begin 2022 zal de lay-out van de vertaling worden verzorgd door de UNHCR. Hierna komt de vertaling gratis beschikbaar op de sites van KzG en de WHO. Voor de verdere opleidingen van gezondheidswerkers in de provincies zullen gedrukte exemplaren van de vertaling nodig zijn, omdat er in de provincies nauwelijks internet beschikbaar is en de meeste opleidelingen niet over een computer beschikken.

In het verlengde van de genoemde opleidingen en vertaling heeft KzG een begin gemaakt met samenwerking met de Université du Burundi en het Institut National de la Santé Publique in een Burundees Onderzoeksconsortium, om te komen tot gericht wetenschappelijk onderzoek en wederzijdse kennisuitwisseling over de openbare GGZ en de beleving van ziektes. Ook zijn hiervoor in Nederland door KzG contacten gelegd met onderzoeksinstellingen op gebied van cultuur en de GGZ. KzG heeft een bescheiden fonds voor aanloopkosten beschikbaar gesteld.

Voor KzG blijven continuïteit, cultuur en effectiviteit fundamenteel voorop staan bij de projecten van kennisdeling, naast zelfwerkzaamheid. Bepalend voor het succes van kennisoverdracht is de continuïteit van de inspanningen en het vermogen om binnen de bestaande cultuur samen te werken met betrouwbare lokale partners. KzG werkt bij de kennisdeling door vrijwilligers met beperkte financiële middelen, maar voor diverse activiteiten in Burundi is zeker financiering nodig. Hierbij moet voornamelijk worden gedacht aan studiemateriaal en reis- en verblijfskosten voor de deelnemers. De lokale leraren en vertalers ontvingen ook in 2021 een bescheiden maar eerlijk salaris voor gewerkte dagen. De coördinatie wordt kosteloos verzorgd door KzG.

Fondsenwervingsacties in Nederland konden door de coronapandemie in 2021 opnieuw niet zoals voorheen plaatsvinden. Voor het verwerven van de noodzakelijke middelen kon de verkoop van boeken online wel doorgaan en ook werden lezingen online verzorgd. Middels (inter)nationale online congressen is het netwerk verder uitgebreid. Verder werd meegewerkt aan een boek voor jonge artsen, dat in 2022 zal verschijnen.

KzG heeft in de afgelopen jaren veel kennis en begrip verworven over Burundi en vanuit Burundi. KzG is voor het CNPK nog altijd een belangrijke gesprekspartner. Ook westerse organisaties vroegen in 2021 KzG om advies.

De actuele situatie in het land is ook in 2021 gevolgd. Op de website van KzG werd via de rubriek ‘Nieuws’ voor diverse informatie gezorgd.

Met de uitvoerende en ondersteunende organisatie voor de bakkerijen voor kansarme jongeren, de OPDE als lokale partner van KzG, werd contact onderhouden. Als gevolg van de pandemie zijn er in 2021 geen nieuwe projecten met de OPDE gestart.

Bijdrage is door KzG geleverd aan de informatievoorziening ten behoeve van een internationaal GGZ-congres voor het Grote Merengebied, als vervolg op de Nederlandse conferentie in 2019 van het Ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, ‘Mind the mind now’. Dit congres is vanwege de pandemie verplaatst naar 2022.

 

BELEID IN 2022:

Toegankelijke geestelijke gezondheidszorg:

De bijdrage aan opleidingen in de GGZ via het CNPK, centraal en decentraal, zal worden gecontinueerd. Indien voldoende financiering kan worden gevonden, zal KzG bijdragen aan het ontwikkelen van videomateriaal in de lokale taal, gericht op opleiding in en voorlichting over geestelijke gezondheid.

Het project voor wetenschappelijk onderzoek naar geestelijke gezondheid in Burundi zal worden gecontinueerd met het Burundese Consortium en Nederlandse of andere internationale onderzoeksinstellingen. Aangezien er nog erg weinig informatie op dit gebied beschikbaar is en grote westerse organisaties zijn gaan beseffen dat er een ernstig kennishiaat bestaat op gebied van cultuur, zorg en toegankelijke zorgorganisatie, is het opgezette Burundese Consortium een belangrijk kader geworden.

Het bestuur van KzG onderzoekt de mogelijkheid om Nederlandse en Belgische artsen die in opleiding zijn tot psychiater gesuperviseerd stage te laten lopen in Burundi, waarbij zij meewerken aan de noodzakelijke kennisdeling met Burundese artsen.

Overige projecten:

Hoewel er theoretisch legio mogelijkheden zijn voor andere kennisprojecten, beïnvloeden het ongewisse verloop van de pandemie en de arbeidsintensieve projecten rond opleiding en wetenschappelijk onderzoek een planning voor andere projecten. Wanneer zich mogelijkheden voordoen die aansluiten bij deze projecten of bij de doelstellingen van KzG zal het bestuur echter zeker inschatten of uitvoering hiervan haalbaar zal zijn. In ieder geval zal worden gezocht naar financiering voor het drukken van de vertaalde mhGAP-HIG voor de gezondheidswerkers in de Burundese provincies en voor instructiefilms bij de opleidingen.

 

FINANCIEEL VERSLAG

 INKOMSTEN

Boeken

In totaal zijn 90 boeken verkocht met een totaal opbrengst van  € 1430,-, met een onderverdeling naar ‘Een goede geest bestaat niet’ (54 exemplaren) en ‘Wij zijn allemaal Nomaden’ (36). De verkoop vindt voornamelijk plaats via de site van KzG. In het KMMA in Tervuren (Koninklijk Museum voor Midden-Afrika) en bij enkele congresorganisaties en boekwinkels zijn beide titels ook te koop.

Giften

Er zijn betrokken organisaties en individuele partners die KzG periodiek ondersteunen.

Diversen

Door online aanwezigheid op symposia heeft KzG telkens aandacht gevraagd voor Burundi, dat nog steeds bovenaan de lijst van armste landen staat. Het jaarlijkse Hertme-festival kon in 2020 en in 2021 als gevolg van de pandemie niet doorgaan. Indien dit festival in 2022 wel doorgang kan vinden, zal KzG met een stand aanwezig zijn met een sponsoractie.

 

UITGAVEN

Projecten

KzG heeft in 2021 de vertaling van de mhGAP-HIG in het Kirundi volledig gefinancierd. Voor de GGZ is de geboden ondersteuning met kennis zowel online als op locatie verzorgd. Voor het wetenschappelijk onderzoek naar geestelijke gezondheid in Burundi heeft KzG een bescheiden fonds voor aanloopkosten beschikbaar gesteld.

Verkoopkosten

Omdat het festival in Hertme ook in 2021 geen doorgang kon vinden, zijn hiervoor geen kosten gemaakt. Het is nog onduidelijk of in 2022 zonder extra kosten alsnog gebruik kan worden gemaakt van de voor 2020 reeds betaalde stand.

Bestuurskosten 

Ook in 2021 zijn voor de betrokken en belangeloze inzet van de bestuurders en vrijwilligers van de stichting geen kosten gemaakt.

Eigen vermogen

Het eigen vermogen is in 2021 gedaald van € 17.161,- naar € 10.980,-