Financieel Jaarverslag 2023 en Toelichting op de Jaarrekening 2023

VERSLAG VAN HET BESTUUR
In het verslagjaar is aan belangrijke projecten voor de geestelijke gezondheidszorg (ggz) gewerkt, zowel vanuit Nederland als op locatie in Burundi.
KzG heeft een langdurige samenwerking met het Centre Neuro-Psychiatrique de Kamenge (CNPK) in Bujumbura, de grootste stad in Burundi. Tijdens twee periodes in 2023 heeft KzG opnieuw ter plaatse bijgedragen aan consultaties en de verdere ontwikkeling van het CNPK. De deskundigheidsbevordering en opleidingen voor artsen, verpleegkundigen en psychologen in het CNPK worden voortgezet en zijn nu gericht op de positie als derdelijns referentieziekenhuis. Ook aan de behandelprotocollen is verder gewerkt; deze zullen in het komende jaar door de overheid erkend zijn en in boekvorm verschijnen. De positie als referentieziekenhuis sluit volledig aan bij het Burundese overheidsbeleid van decentralisatie en integratie van de ggz in de zorgstructuren in de Burundese provincies.
KzG heeft een goede relatie met Zwitserland, van waaruit financiering is gekomen voor een groot project voor de ggz onder Zwitserse coördinatie. Eind 2023 zijn er in dit kader ruim 30 Burundese basisartsen in opleiding tot psychiater in Franstalige Afrikaanse landen, de meesten in Senegal en Benin. In totaal zullen er in een meerjarig project uiteindelijk 48 artsen worden opgeleid tot psychiater. Tijdens hun specialistische opleiding van 5 jaar zullen de specialisten in opleiding een keuzejaar stage lopen in het CNPK. De huidige twee psychiaters in het CNPK hebben hiertoe dan opleidingsbevoegdheid. Dit is voor het CNPK ook de aanloop naar de status van opleidingsziekenhuis voor medisch specialisten, met internationale erkenning en alle benodigde vergunningen. Hiertoe is een samenwerking opgezet met de Université du Burundi. Dit alles is van groot belang, omdat er in Burundi momenteel nog altijd slechts vier psychiaters werken, wat het in eigen land opleiden van medisch specialisten nu nog bemoeilijkt. Nu kan gestaag aan de voorbereidingen voor de opleidingsstages worden gewerkt. Voor de inhoudelijke opzet voor deze toekomstige bevoegdheden van het CNPK heeft KzG ondersteuning toegezegd.
Met financiële ondersteuning van KzG als start en vervolgens de koppeling aan een andere ngo, heeft het management van het CNPK in 2023 een beleid opgesteld voor verbetering van het mentale welzijn van de medewerkers. Dit beleid is geïntegreerd in het personeelsbeleid.
Contacten van KzG met het Ministerie van Openbare Gezondheid in Burundi zijn in 2023 onderhouden en versterkt ten behoeve van samenwerking in het kader van zorgaanbod en decentralisatie op gebied van de ggz in brede zin.
Voor de opleidingen van artsen en verpleegkundigen in de ggz in de Burundese provincies zijn de in het verleden door KzG getrainde WHO-gecertificeerde leraren van het CNPK actief. Het CNPK werkt samen met de partnerorganisatie THARS (Trauma Healing And Reconciliation Services), die mede de opleiding voor de gezondheidswerkers in de heuvels verzorgt. Deze samenwerking vindt plaats vanuit het project Ni Abacu (letterlijk: Zij zijn de onzen) en wordt gefinancierd vanuit Zwitserland. Voor de opleiding van de gezondheidswerkers was vertaling van het WHO-lesmateriaal, de Mental Health Gap (mhGAP-HIG), gewenst. Hiervoor heeft KzG, op basis van een contract met de WHO, waarin ook het copyright goed is geregeld, in 2022 de vertaling kunnen afronden. Dit vertaalproject is volledig gecoördineerd en gefinancierd door KzG. De vertaling, die gratis beschikbaar en te downloaden is vanaf de websites van KzG, de WHO en de UNHCR, gaat nu worden voorzien van op de Burundese cultuur en taal aangepaste instructiefilms. Hiervoor is in 2023 door KzG een financiering gegarandeerd. De films, die hoofdstukken uit het lesboek begeleiden, zullen klaar zijn in 2024.
In het kader van de samenwerking van KzG met de Université du Burundi en het Institut National de la Santé Publique in een Burundees Onderzoeksconsortium, heeft in 2023 een aantal vergaderingen plaatsgevonden. Het betreft een meerjarig traject om te komen tot gerichte studies en kennisuitwisseling over de openbare ggz en de beleving van ziektes.
Voor KzG blijven continuïteit, cultuur en effectiviteit fundamenteel voorop staan bij de projecten van kennisdeling, naast zelfwerkzaamheid. Bepalend voor het succes van kennisoverdracht is de continuïteit van de inspanningen en het vermogen om binnen de bestaande cultuur samen te werken met betrouwbare lokale partners. KzG werkt bij de kennisdeling door vrijwilligers met beperkte financiële middelen, maar voor diverse activiteiten zoals bijvoorbeeld de wetenschappelijke studies in Burundi is zeker financiering nodig. De coördinatie wordt kosteloos verzorgd door KzG.
Fondsenwervingsacties in Nederland hebben in 2023 plaatsgevonden in de vorm van promotie op culturele markten en congressen, en daarnaast boekverkoop.
De actuele situatie in het land is ook in 2023 gevolgd. Op de website van KzG werd via de rubriek ‘Nieuws’ voor diverse informatie gezorgd.

 

BELEID IN 2024:
Uit eerder onderzoek van Isteebu (Archive Nationale des Données du Burundi) over de mentale problematiek in Burundi komt indrukwekkend naar voren dat bij meer dan 42% van de bevolking mentale problematiek aan de orde is. De drie belangrijkste oorzaken hiervan staan beschreven als extreme armoede of werkeloosheid, chronische ziekte en erfelijkheid. Geen wonder dus dat de overheid in Burundi werk wil maken van een betere ggz. Er komt ook meer gerichte belangstelling voor specifieke thema’s, zoals alcohol- en druggebruik onder jongeren en suïcides. Hierbij valt op dat de aanleidingen dikwijls liggen in de directe omgeving, variërend van weeskinderen en straatjongeren tot familiale conflicten. Het opleidingsniveau van de gebruikers wordt beschreven als breed, met ca 29% ongeschoolden en ca 28% met juist een hogere opleiding. Uit onderzoeken komt naar voren dat belangrijke sociale problemen niet à priori verbonden zijn aan de langjarige socio-politieke historie met geweld van het land, of de crisis in de periode 2014 tot 2020. Dit is relevant omdat westerse onderzoekers juist wel focussen op die traumatiserende periodes als oorzaak van psychische problematiek.
Op grond van deze gegevens zal het beleid van KzG zich in 2024 richten op
– de toegankelijkheid van de ggz;
– de bijdrage aan opleidingen in de ggz via het CNPK, centraal en decentraal;
– het financieren en coördineren van cultuursensitieve instructiefilms in de lokale taal, passend bij de mhGAP-HIG opleidingsmethode en de voorlichting over geestelijke gezondheid;
– het voorbereiden van het CNPK op de begeleiding van aanstaande medisch specialisten tijdens hun keuzestages;
– het inhoudelijk helpen implementeren van de toekomstige bevoegdheid als opleidingsziekenhuis in het CNPK (inhoudelijke ondersteuning in het project van Zwitserland);
– de bijdrage aan behandelprotocollen in het CNPK;
– het helpen opzetten van een project in het CNPK voor moeder en kind;
– het ondersteunen van het mentale welzijn van medewerkers van het CNPK;
– de samenwerking met de Université du Burundi;
– het voorbereiden van wetenschappelijke studies met het Burundese consortium, naar specifieke aspecten van de geestelijke gezondheid in Burundi;
– het blijven volgen van de leefomstandigheden in Burundi;
– het verslag doen van de situatie in Burundi via de website;
– de fondsenwerving voor de projecten.